Даведацца больш »

Даведацца больш »

На працягу 2020 года ў музеі Янкі Купалы рэалізуецца наватарскі культурна-асветніцкі праект “Дом успамінаў” для людзей “60+”.

У аснову аднаго з апошніх заняткаў былі пакладзены ўспаміны сведак Вялікай Айчыннай вайны, у тым ліку і Янкі Купалы, пасляваеннага часу, дакументы і фотаздымкі, а самі ўдзельнікі праекта сталі неацэннай крыніцай інфармацыі для музея. На працягу гэтага тыдня ўдзельнікі праекта запрашаюць вас у «сентыментальнае падарожжа».

26.06.2020

Чыкоўкіна Наталля Мікалаеўна ўспамінае:

“Мой тата, Чыкоўкін Мікалай Пятровіч, прайшоў усю вайну і дайшоў да Берліна, распісаўся на сценах Рэйхстага. Узнагароджаны медалямі за вызваленне Варшавы, узяцце Берліна, за перамогу ў Вялікай Айчыннай вайне. Асабліва ганарыўся медалём “За баявыя заслугі”.

Прайшлі праз усе жахі вайны і без звестак зніклі браты майго бацькі Аляксандр і Павел, а таксама брат мамы Іван.»

25.06.2020

Вялікая вайна… і вялікая трагедыя… Трагедыя для ўсяго народа, трагедыя для кожнай сям’і.

Сёння гісторыю сваёй сям’і распавядае Курская Святлана Валянцінаўна.

Яе дзядуля — Сцяпура Ананій Іванавіч у 34 гады застаўся на вечна ляжаць у зямлі чужой дзяржавы. Ананій Іванавіч памер ад ран 26 снежня 1944 года пры вызваленні Будапешта.

23.06.2020

Працягваем распавядаць гісторыі ўдзельніц праекта «Дом успамінаў».

Каледзіна Людміла Міхайлаўна нарадзілася ў горадзе Старыя Дарогі, але 60 гадоў пражыла ў Маскве. Яе бацька, Міхаіл Каледзін, як і Янка Купала, быў узнагароджаны медалём «За абарону Масквы».

Маці, Алена Праташчык, марыла паступіць у інстытут, а потым вучыць дзяцей, але вайна змяніла ўсе планы. У Старых Дарогах маці з сям’ёй сталі сувязнымі партызанскага атрада.

Старыя Дарогі вызвалілі 28 ліпеня 1944 года. Нарэшце спраўдзілася мара Алены Трасаўны: яна пайшла працаваць настаўніцай пачатковых класаў у Старадарожскай сярэдняй школе, пазнаёмілася з Міхаілам Каледзіным, ажаніліся і пражылі ў каханні 46 гадоў!

22.06.2020

Сёння гісторыю сваёй сям’і падчас Вялікай Айчыннай вайны распавядае Салаўёва Лілія Давыдаўна.

Яе бацькі прайшлі праз усю вайну. Бацька, Савульскі Давід Барысавіч, пасля знаходжання ў яўрэйскім гета быў пераведзены ў канцлагер Трэблінка, адкуль у жніўні 1942 года ўцёк. А маці, Ніну Георгіеўну, пагналі ў Нямеччыну працаваць у сям’і гестапаўца.

10 чэрвеня 1925 г. паэтычны талент Янкі Купалы атрымаў афіцыйнае прызнанне з боку дзяржавы. Пастановай Савета Народных Камісараў БССР Янку Купалу было нададзена званне народнага паэта Беларусі ў сувязі з 20-годдзем літаратурнай дзейнасці.

У вершы “Шляхам гадоў” паэт згадвае свой творчы шлях і разважае пра яго неадрыўна ад лёсу Бацькаўшчыны.

Як пацерку да пацеркі, за годам год

На шнур жыцця ўсё ніжа, ніжа;

Адна з тых пацерак сцюдзёная, як лёд,

Другая цёплая, як сонца летні ўсход…

…………………………………………………..

Вось так шляхамі год дагэтуль я ішоў

З адною думкаю аб шчасці Беларусі…

З нагоды святкаванняў газета “Савецкая Беларусь” № 107 ад 16 мая 1925 г. прысвяціла 20-годдзю творчай дзейнасці Янкі Купалы.

43-гадовы Янка Купала на той час быў адным з кагорты старэйшых беларускіх пісьменнікаў. У 1925 г. на Пленуме Цэнтральнага бюро Усебеларускага аб’яднання паэтаў і пісьменнікаў “Маладняк” Янка Купала зрабіў здымак з маладымі літаратарамі. “Сядзеў у паліто і зімовай шапцы не на пярэднім плане, а ў сярэдзіне, і з ледзь прыкментнай лагоднай усмешкай паглядаў на маладнякоўцаў, якія сядзелі вакол яго…” – успамінаў Кандрат Крапіва. Маладыя пісьменнікі звалі Купалу “дзядзька Янка”.

Унікальнае выданне – кніга “Маладняк Янку Купалу” выйшла ў 1925 г. у Мінску. У зборнік увайшлі вершы Янкі Купалы і прысвячэнні паэту ад маладнякоўцаў у празаічнай і вершаванай форме.

Калектыў Дзяржаўнага літаратурнага музея Янкі Купалы смуткуе з прычыны смерці вядомага беларускага мастака Уладзіміра Самойлавіча Басалыгі і выказвае глыбокае спачуванне яго сям’і, родным і блізкім.

Творчасць Уладзіміра Самойлавіча, яго мастацкі талент вядомы не толькі ў нашай краіне, але і за яе межамі. Мы ганарымся тым, што ў фондах Дзяржаўнага літаратурнага музея Янкі Купалы захоўваюцца і экспануюцца серыі графічных твораў пад агульнай назвай “Радзіма мая дарагая”, “Мова наша родная”, а таксама выдатныя ілюстрацыі да кнігі Янкі Купалы “Алеся. Хлопчык і лётчык”.

На мастацкай спадчыне Уладзіміра Самойлавіча і надалей будзе выхоўвацца не адно пакаленне беларусаў. Памяць аб ім захаваецца ў нашых сэрцах назаўсёды.

Дзяржаўны літаратурны музей Янкі Купалы ў рамках Міжнароднай акцыі “Ноч музеяў” прэзентуе выставачны праект “Сваякі”, прысвечаны 100-годдзю Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы.

Адкрыццё праекта, які ствараецца як у класічным, так і ў віртуальным фармаце, адбудзецца ў Міжнародны дзень музеяў, 18 мая 2020 а 17.00 на сайце музея і на яго старонках у Facebook і Instagram. Матэрыялы праекта будуць публікавацца пад хэштэгам #сваякі100.

У маі – чэрвені на электронных пляцоўках з’явяцца яркія тэатральныя гісторыі ад заснавання да сучаснасці, якія распавядуць артэфакты з музейных калекцый – афішы, фатаграфіі спектакляў, узоры сцэнаграфічнага майстэрства… Кожны з іх сведчыць пра час, калі Янка Купала быў у тэатры ўдзячным гледачом, сябрам рэжысёраў і артыстаў, а таксама пра час, які тэатр жыве з імем паэта. Сярод экспанатаў будуць успаміны рэдактара “Нашай Нівы” Аляксандра Уласава, які сведчыў: “Тэатр ён [Янка Купала] любіў неяк асабліва, “па-купалаўску”, яго вачэй ніякім чынам нельга было адарваць ад сцэны”. З успамінаў Ларысы Гарэцкай вядома, што ў Беларускім дзяржаўным тэатры паэт глядзеў спектаклі з найбліжэйшага да сцэны крэсла левай ложы, каб быць поруч з героямі “Паўлінкі”, “Раскіданага гнязда” і “Тутэйшых”.

“Дарагія сваякі” – гэты цёплы зварот Віктара Манаева да калектыву музея стаў натхненнем для назвы выставачнага праекта. “Сваякі” – наш падарунак улюбёнаму тэатру, сваяцтвам з якім ганарымся і якому зычым наступныя 100 год плённага жыцця!

Гісторыя 1

Гісторыя 2

76 гадоў таму ў Томску адбылася прэм’ера спектакля «Паўлінка», рэжысёрам якой быў Леў Літвінаў. Менавіта гэтай пастаноўцы было наканавана заняць асобную нішу ў беларускім тэатральным мастацтве.
ᅠ
Сёння Літвінаўская «Паўлінка» з’яўляецца візітнай карткай Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы

Гісторыя 3

У афішах паўстае гісторыя жыцця легендарнай пастаноўкі. Асобныя афішы выпускаліся да юбілейных паказаў, бенефісаў акцёраў. Асаблівае месца займаюць афішы, створаныя мастакамі, у якіх адбілася іх уласнае разуменне п’есы.

Гісторыя 4

Вяршыняй Купалавай драматургіі з’яўляецца сацыяльна-псіхалагічная драма «Раскіданае гняздо». Завершана ў Акопах 4 верасня 1913 года, асобным выданнем драма выйшла толькі ў 1919 годзе ў Вільні
ᅠ
У 1921 годзе «Раскіданае гняздо» ўпершыню пастаўлена на сцэне Беларускага дзяржаўнага тэатра Фларыянам Ждановічам.

Калектыў Дзяржаўнага літаратурнага музея Янкі Купалы глыбока смуткуе з-за смерці Міхася Канстанцінавіча Міцкевіча.
ᅠ
Ад нас сышоў у вечнасць чалавек светлай душы і шчырага сэрца. Сын класіка нашай літаратуры Якуба Коласа, у спадчыну ад бацькі пераняў ён вялікую любоў і павагу да нашай роднай Беларусі.
ᅠ
Мы ведалі яго як добрага сябра, руплівага і нястомнага працаўніка. Яго ўспаміны пра Якуба Коласа, Янку Маўра, Янку Купалу захавалі для нас і нашых нашчадкаў жывую повязь з волатамі духу нашай Бацькаўшчыны.
ᅠ
Ад усяго сэрца спачуваем родным і блізкім Міхася Канстанцінавіча, падзяляем іх боль. Светлая памяць!

Даведацца больш »

Рукапіс верша «Maja dola», які паступіў у фонды музея 10 ліпеня 1946 года ад ЦДАКР БССР (цяпер Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь), мае шыфр КП-1
ᅠ
Дарэчы, аўтограф верша ў 2016 годзе быў уключаны ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь
ᅠ
Напісаны беларускай лацінкай 15 ліпеня 1904 года верш «Мая доля» — самы ранні з вядомых беларускіх вершаў паэта.
Цікава, што на адваротным баку ліста напісаны па-польску верш «Kobiecie», які датуецца днём раней.